Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego jest współorganizatorem Konferencji Naukowej zatytułowanej „Na drodze do Niepodległości. Bydgoszcz w latach 1914–1920”. Konferencja odbędzie się w dniach 20–21 stycznia 2020 r. w Sali Sesyjnej Rady Miasta oraz w Bibliotece UKW. Serdecznie zapraszamy. Poniżej w załącznikach znajdują się pliki do pobrania i wszelkie niezbędne informacje.
Zachęcamy grupy oraz osoby indywidualne do zgłaszania uczestniczenia w konferencji na adres mailowy: konferencjabydgoszcz1920@muzeum.bydgoszcz.pl
Kadry z historii Bydgoszczy – styczeń 1920 r.
W poniedziałek 19 stycznia 1920 r., po 148 latach niewoli, Bydgoszcz formalnie została przyłączona do odrodzonej Polski. Tego dnia Melchior Wierzbicki, prawnik, wybitny działacz społeczny i niepodległościowy oraz Jan Maciaszek, komisarz generalny na miasto Bydgoszcz podpisali uroczysty akt przywracający miasto Macierzy. Ze strony niemieckiej podpis pod dokumentem złożył Hugo Wolff, ostatni niemiecki burmistrz Bydgoszczy.
Dzień później, 20 stycznia, około godziny 10.00, z Bydgoszczy wymaszerowały ostatnie oddziały niemieckie, natomiast czterdzieści minut później do centrum miasta wkroczyło Wojsko Polskie. Dokładnie w południe, dr Jan Biziel, prezes Polskiej Rady Ludowej oraz ks. dziekan bydgoski Antoni Tyrakowski uroczyście witali żołnierzy. Wówczas padły znamienne słowa: Wyście kość z kości, krew z krwi naszej. Witamy orła polskiego… Dowódca wkraczających oddziałów, pułkownik Witold Butler podkreślił, że teraz nastał czas, aby wspólnie całym społeczeństwem budować niepodległą i silną Polskę. Pułkownik Wacław Przeździecki, w imieniu wojska, dodał:
Pragnęliśmy bardzo przyjść do was i was wyratować, lecz nie było rozkazu, a rozkaz dla żołnierza rzecz święta… Doczekaliśmy się nareszcie dnia dzisiejszego.
21 stycznia w „Dzienniku Bydgoskim” można było przeczytać między innymi takie oto słowa:
To nie sen, nie… to jawa. Już Bydgoszcz polska! Poznaliśmy wczoraj, że Bydgoszcz nie jest tak niemiecka, za jaką ją uważano…
Na cześć tej podniosłej chwili Bydgoski Poeta ułożył wiersz:
Patrzcie dzieci – Polska idzie…
Czekalim długo na Cię,
I pytalim rannych zórz:
Czy przyjdziesz w białej szacie,
Czy też w diademie z białych róż?
Aż w jedno ciche rano
Ktoś rzucił cudną wieść:
Już pęta rozerwano
Swobodnej Matce cześć.
Tego też dnia do Bydgoszczy zjechał sztab 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich (przemianowanej na 15 Dywizję Piechoty) z dowódcą – płk. Albinem Jasińskim. Szykowano się do kolejnego podniosłego wydarzenia.
22 stycznia, w asyście wielu oficjeli, w tym gości zagranicznych, do miasta przybył dowódca Frontu Wielkopolskiego generał Józef Dowbor-Muśnicki. Na tę cześć zorganizowano wielką paradę wojskową ciągnącą się w asyście tłumów mieszkańców od dworca kolejowego aż na rynek. Na Starym Rynku odbył się przegląd wojsk i uroczysta msza polowa przed ołtarzem wzniesionym u podnóża wejścia głównego do kościoła pojezuickiego. Po mszy dr Jan Biziel oficjalnie przywitał gen. Dowbora-Muśnickiego, który ogłosił, w imieniu Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, że od tej chwili Bydgoszcz przyłączona zostaje do Polski. Podobne słowa, w imieniu rządu, wypowiedział podsekretarz stanu Leon Janta-Połczyński. Za te deklaracje i za wspaniałe patriotyczne widowisko wszystkim zebranym dziękował Jan Maciaszek.
cyt. za: W. Zawadzki, U. Guźlecka, M. Chełminiak, Leć Orle Biały. Na szlaku niepodległości Kujaw i Pomorza, Bydgoszcz 2018
