„Kazimiera Iłłakowiczówna – kobieta, która opowiedziała światu o niepodległej Polsce”. Zapraszamy na wystawę!
W Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego można oglądać wyjątkową wystawę poświęconą Kazimierze Iłłakowiczównie – wybitnej poetce, tłumaczce, urzędniczce państwowej i pionierce kobiecej obecności w polskiej dyplomacji. Ekspozycja, której wernisaż odbył się 22 maja, przybliża życie i działalność tej niezwykłej kobiety, której losy splotły się z najważniejszymi wydarzeniami XX wieku.
Kazimiera Iłłakowiczówna (1892–1983) urodziła się w Wilnie. Po śmierci matki wychowywała się u krewnych, a lata nauki spędziła m.in. w Krakowie, Oksfordzie, Szwajcarii i Niemczech. W latach 1910–1914 studiowała filologię polską i angielską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym czasie często odwiedzała swoją siostrę Barbarę, mieszkającą w domu rodziny Piłsudskich. Tam poznała m.in. Walerego Sławka, Tytusa Filipowicza i Aleksandra Prystora, uczestnicząc w intelektualnych dyskusjach w „domu zawsze pełnym ludzi”.
Podczas I wojny światowej pracowała jako sanitariuszka, a później – jako jedna z pierwszych kobiet w Polsce – objęła odpowiedzialne stanowisko w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Od 26 czerwca 1926 r. była osobistą sekretarką Józefa Piłsudskiego w Ministerstwie Spraw Wojskowych, pozostając jednocześnie formalnie pracowniczką MSZ. Wypracowała swój własny styl urzędniczy – również w ubiorze – by podkreślić profesjonalizm i unikać nieporozumień w męskim środowisku.
Jej działalność wykraczała poza biura – od 1929 r. prowadziła intensywną działalność kulturalno-dyplomatyczną, podróżując z wykładami i odczytami po Europie. Promowała kulturę polską, opowiadała o Marszałku Piłsudskim, a także prezentowała swoją twórczość. W 1937 roku odbyła tournée po krajach skandynawskich – Estonii, Finlandii, Szwecji, Norwegii – a następnie również po Anglii, Irlandii i Rumunii. Spotykała się z Polonią, studentami i środowiskami artystycznymi, budując pozytywny wizerunek Polski za granicą. W ciągu 30 dni wystąpiła 23 razy w 14 miastach Wielkiej Brytanii, zyskując uznanie za wyjątkowy styl wystąpień.
Po II wojnie światowej zamieszkała w Poznaniu. Choć żyła z dala od oficjalnego życia literackiego PRL, kontynuowała pracę twórczą, tłumacząc literaturę z języków angielskiego, niemieckiego, francuskiego i węgierskiego. Pisała w duchu duchowości i delikatnej siły – o samotności, tęsknocie, emocjach. Zmarła w 1983 roku i spoczywa na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.
CZY WIECIE, ŻE…
Kazimiera Iłłakowiczówna była świadkiem jednej z najtragiczniejszych chwil w historii odrodzonej Polski. W grudniu 1922 roku, po zamachu w warszawskiej Zachęcie, trzymała na rękach konającego prezydenta Gabriela Narutowicza. „Trzymałam jego głowę… była ciężka, coraz cięższa…” – wspominała po latach. To doświadczenie na zawsze wpisało się w jej pamięć – i poezję.
Wystawa nie tylko ukazuje jej dorobek literacki, lecz także przypomina o jej wyjątkowej roli w historii Polski – jako kobiety, która swoją postawą, wiedzą i wrażliwością kształtowała kulturę i dyplomację II Rzeczypospolitej.
Ekspozycja została przygotowana przez prof. dr hab. Irynę Matiash – stypendystkę programu Polonista NAWA 2024 na Wydziale Nauk Historycznych UMK, we współpracy z dr hab. Marleną Jabłońską, dr. hab. Marcinem Wołkiem oraz Magdaleną Tyl – opiekunką Mieszkania-Pracowni Kazimiery Iłłakowiczówny w Poznaniu. Oprawę graficzną stworzyli Izabela Krajewska i Dmytro Stretovych.
Honorowy patronat nad wystawą objęli:
Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski,
Przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego Elżbieta Piniewska,
Prezydent Miasta Torunia Paweł Gulewski,
Rektor UMK prof. dr hab. Andrzej Tretyn.
Serdecznie zapraszamy do zwiedzania!
